Orlik krzykliwy
Artur Tabor
Najliczniejszy orzeł zamieszkujący lasy, gdzie miejsca jego lęgów są objęte ochroną strefową. Jego krajowa populacja jest jedną z największych na świecie.
Rozmieszczenie w Polsce i w Karpatach
W Polsce: bardzo nieliczny gatunek lęgowy. Zwarty zasięg występowania obejmuje ścianę wschodnią – Warmia, Mazury, Podlasie, Polesie, Roztocze i wschodnia cześć Karpat. Drugim obszarem występowania jest północny zachód kraju.
W Karpatach: w części zachodniej rzadki, natomiast w Beskidzie Niskim, Bieszczadach, Górach Sanocko-Turczańskich i na Pogórzu Przemyskim gniazduje ponad ¼ krajowej populacji.
Siedlisko
Lasy różnego typu, przede wszystkim liściaste i mieszane, a w górach bory jodłowe. W pobliżu muszą się znajdować dogodne żerowiska – ekstensywnie użytkowane otwarte tereny rolnicze, najlepiej tworzące strukturalną mozaikę.
Kluczowe zagrożenia
• zaniechanie i intensyfikacja produkcji rolnej na terenach żerowiskowych, powodujące ich utratę i ujednolicenie ich struktury,
• zalesianie terenów otwartych stanowiących żerowiska,
• niepokojenie ptaków przy gniazdach (prace leśne, turystyka).
Zabiegi ochronne
• wspieranie ekstensywnie prowadzonej gospodarki rolnej, utrzymującej zróżnicowany, mozaikowaty krajobraz terenów otwartych,
• zaniechanie zalesiania terenów żerowiskowych,
• egzekwowanie reżimu ochrony strefowej.
Bibliografia
BirdLife International. 2004. Birds in the European Union: a status assessment. Wageningen, The Netherlands: BirdLife International.
Chylarecki P., Sikora A., Cenian Z. (red.) 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik Metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (wersja ujednolicona).
Głowaciński Z. (red.) 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa.
Gromadzki M. (red.) 2004. Ptaki (część I). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 7.
Gromadzki M. (red.) 2004. Ptaki (część II). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 8.
Hordowski J. 1999. Ptaki polskich Karpat Wschodnich i Podkarpacia. Tom I. Merkator, Przemyśl.
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 r.
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt, sporządzona w Bonn dnia 23 czerwca 1979 r.
Kunysz P., Hordowski J. 2000. Ptaki polskich Karpat Wschodnich i Podkarpacia. Tom II. Merkator, Przemyśl.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną.
Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. (red.) 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław.
Walasz K., Mielczarek P. 1992. Atlas ptaków lęgowych Małopolski. Biologica Silesiae, Wrocław.
Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P. (red.) 2010. Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. OTOP, Marki.
