Tatry zaliczane są do Karpat Zachodnich Wewnętrznych. Ich powierzchnia wynosi niespełna 800 km. kw., z czego tylko około 20 proc. znajduje się w granicach Polski, a pozostała część po stronie słowackiej. Wyraźnie wyodrębniony spośród otoczenia masyw tatrzański ma blisko 57 km długości i ponad 18 km szerokości. Od północy otacza go Rów Podtatrzański stanowiący część Obniżenia Orawsko-Podhalańskiego, oddzielający Tatry od Pogórza Spisko-Gubałowskiego, a od południa i wschodu znajduje się Obniżenie Liptowsko-Spiskie, rozgraniczając je z Niżnymi Tatrami oraz Rudawami Słowackimi.
Pod względem geograficznym masyw tatrzański dzieli się na trzy części: Tatry Bielskie, zlokalizowane całkowicie po słowackiej stronie, oraz wspólne dla obu krajów Tatry Wysokie i Zachodnie. Podział ten ma uzasadnienie krajobrazowe, geologiczne, a także fitosocjologiczne i zoologiczne. Tatry Wysokie, najwyższe i najsilniej przeobrażone przez lodowce, posiadają m.in. strzeliste szczyty oraz liczne kotły polodowcowe wypełnione wodą, co jest charakterystyczne dla rzeźby typu alpejskiego. Z kolei Tatry Zachodnie mają w ogólnym zarysie rzeźbę łagodniejszą, a zamiast licznych stawów występuje tu większość tatrzańskich jaskiń. Z ciekawostek geograficznych warto wspomnieć, że przez Tatry przebiega główny wododział europejski oddzielający zlewnię Morza Bałtyckiego znajdującą się po północnej stronie gór od zlewni Morza Czarnego zlokalizowanej po południowej stronie masywu.
Tatry objęte są najwyższą formą ochrony w naszym kraju, a dzięki połączeniu poprzez korytarze ekologiczne z sąsiednimi terenami chronionymi stanowią jednolity system ochrony najcenniejszych przyrodniczo fragmentów charakterystycznych dla całych Karpat. W bezpośrednim sąsiedztwie Tatr położone są m.in.: parki narodowe (Babiogórski, Gorczański i Pieniński), obszary sieci Natura 2000 (np. Torfowiska Orawsko-Nowotarskie, Dolina Białki), rezerwaty przyrody (np. Bór na Czerwonem, Biała Woda) oraz parki krajobrazowe (np. Popradzki, Beskidu Małego).
U podnóża Tatr polskich leży miasto Zakopane, które jest największym i zarazem najważniejszym ośrodkiem uzdrowiskowym i turystycznym tego regionu, co stanowi o źródle dochodów lokalnej społeczności. Rdzenni mieszkańcy Podtatrza zwani są góralami i posługują się specyficzną gwarą, a ich tradycyjne stroje i bogata kultura są dodatkowym atutem dla odwiedzających ten obszar turystów.
To właśnie masowa turystyka z punktu widzenia ochrony przyrody wydaje się być współcześnie najistotniejszym źródłem zarówno bezpośredniego (turystyka piesza, taternictwo powierzchniowe i jaskiniowe, narciarstwo), jak i pośredniego (baza noclegowa, gastronomia, komunikacja, kolejki, wyciągi) oddziaływania człowieka na przyrodę tego obszaru. Według danych statystycznych w ostatniej dekadzie obszar Tatrzańskiego Parku Narodowego (nieco ponad 21 tys. ha) odwiedziło średnio 2,7 mln turystów rocznie.
Tekst jest fragmentem rozdziału „Tatry”
z książki „Przyroda polskich Karpat. Przewodnik krajoznawczy”.
Autor: Łukasz Pęksa
